Αναμφίβολα ζούμε ιδιαίτερες και πρωτόγνωρες στιγμές. Η πανδημία έχει αρχίσει να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε πολλά από τα καθημερινά μας θέματα. Είναι πλέον δεδομένο ότι βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Πολλοί τομείς εργασίας έχουν αρχίσει να μετασχηματίζονται και να αποκτούν μία υβριδική δομή. Η φυσική παρουσία δεν είναι πλέον απαραίτητη για πάρα πολλές δραστηριότητες της καθημερινότητας όπως αγορές, εκπαίδευση, ενημέρωση.
Στο κομμάτι της εκπαίδευσης, που μας αφορά περισσότερο, η τεχνολογία πιο πολύ εισέβαλε πάρα εισήχθη στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία και αυτό βέβαια διότι τα πράγματα εξελίχτηκαν πάρα πολύ γρήγορα.
Οι τρόποι με τους οποίους η τεχνολογία μέσω του διαδικτύου βοηθά την εκπαιδευτική διαδικασία, διακρίνονται σε ασύγχρονους και σύγχρονους. Ασύγχρονος είναι ο τρόπος εκείνος όπου το εκπαιδευτικό υλικό υπάρχει ήδη online σε μορφή κείμενου, παρουσίασης, ήχου ή video και ο μαθητής-σπουδαστής έχει πρόσβαση σε αυτό, οποιαδήποτε στιγμή. Στο σύγχρονο τρόπο, έχουμε ζωντανή σύνδεση του καθηγητή-δασκάλου με το μαθητή ή τους μαθητές του. Στη δεύτερη περίπτωση το μάθημα αποτελεί μία εναλλακτική προσέγγιση του συνηθισμένου μαθήματος διά ζώσης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του διαδικτύου, τη συνεχώς αυξανόμενη προσφορά προγραμμάτων για τους υπολογιστές καθώς και τα σχετικά μικρά κόστη απόκτησης του απαραίτητου εξοπλισμού, μπορούμε, αν όχι να αντικαταστήσουμε πλήρως, να καλύψουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις εκπαιδευτικές μας ανάγκες. Με τον ασύγχρονο τρόπο έχουμε όλο το υλικό online και μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε αυτό ανά πάσα στιγμή για να κατανοήσουμε και να λύσουμε τυχόν απορίες και με το σύγχρονο τρόπο να έχουμε πρόσβαση στο διδάσκοντα άμεσα χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική μας παρουσία.
Και ενώ με μια πρώτη ανάγνωση όλα τα παραπάνω φαίνονται να είναι η λύση για όλα μας τα προβλήματα στους χώρους εκπαίδευσης, μία πιο αναλυτική και προσεκτική προσέγγιση, μας βγάζει στην επιφάνεια σοβαρά προβλήματα και μελλοντικούς κινδύνους. Η αποδοχή ότι μπορεί η εκπαιδευτική διαδικασία να καλυφθεί πλήρως με τεχνολογικά μέσα προκύπτει από την αντίληψη ότι εκπαίδευση είναι απλά η παροχή γνώσεων και τεχνικών επίλυσης προβλημάτων. Αυτό είναι σα να λέμε ότι δίνουμε σε ένα παιδί την ύλη που πρέπει να διδαχθεί σε ένα laptop και η διαδικασία αυτή αποτελεί εκπαίδευση και παιδεία.
Είτε βρισκόμαστε σε περιβάλλον τάξης είτε, κάτι που αφορά την δική μας τη δουλειά στην καλλιτεχνική εκπαίδευση, σε ατομικό μάθημα, μεγάλο ρόλο στην επιτυχία του μαθήματος παίζει η προσωπική διάδραση και ο δίαυλος επικοινωνίας που δημιουργείται και χτίζεται από τον τόνο της φωνής τη στάση του σώματος και την οπτική επαφή. Στην περίπτωση ομαδικού τμήματος, στην εξίσωση μπαίνει και το κομμάτι της κοινωνικοποίησης, ο συναγωνισμός, το ομαδικό πνεύμα, η ανάπτυξη προσωπικών φιλικών σχέσεων από τα μέλη της ομάδας. Ακόμα και αυτή καθεαυτή η μεταβίβαση γνώσεων γίνεται πιο άμεσα και με περισσότερη λεπτομέρεια. Εδώ να αναφέρουμε ότι ιδέες για κάμερες στις τάξεις οι οποίες να καταγραφούν το μάθημα, στερούνται λογικής και σεβασμού των δικαιωμάτων των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Μία σχολική τάξη είναι ένας ζωντανός και συνεχώς εξελισσόμενος οργανισμός, μοναδικός κάθε φορά, και δεν μπορεί να μετατρέπεται σε reality show.
Η λύση λοιπόν βρίσκεται κάπου στη μέση. Προφανώς σε περιόδους υγειονομικής κρίσης πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την υγεία. Μόλις αυτό περάσει, πρέπει να μας μείνουν εκείνα τα εργαλεία τα οποία βοήθησαν την εκπαίδευση να προχωρήσει μέσα από το δύσκολο περιβάλλον. Πρέπει να αποφύγουμε λύσεις που υποβαθμίζουν την ποιότητα της εκπαίδευσης και κυρίως δημιουργούν μοναχικούς ανθρώπους αποστασιοποιημένους από το κοινωνικό σύνολο.
Εμείς στο Μουσικό Εργαστήρι Δίεση χρησιμοποιούμε τα εργαλεία της τεχνολογίας, κυρίως τον ασύγχρονο τρόπο εκπαίδευσης, επικουρικά στην κανονική εκπαίδευση και διαδικασία, μέσω το site www.musiclessons.gr όπου έχουμε μαθήματα σε μορφή video που μπορεί κάποιος να τα παρακολουθήσει για να διευρύνει τις γνώσεις του.
*Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΓΡΑΜΜΗ” του Γαλατσίου το Σεπτέμβριο του 2020.